Ben Kimim? Biz Kimiz? Üzerine Felsefi Bir Bakış

Yaşam yolunda kim olduğumuzun farkına varabilmenin ilk adımı benliğimizi tanımaktan geçer. Bu noktadan sonra dünyaya bakış açımızda değişiklikler yaşarız ki bu da gerekli olan yegane şeydir. İlk önce kendimize bakmaya başlarız. Çünkü biz dünyanın ta kendisiyizdir. İçimizde bir dünya taşırız. Bazen bu dünya dışarıdaki ile uyum içerisinde olmaz. Ama yine de kendi dünyamız ve benliğimiz bizi koruması altına alarak yaşam yolunda ilerlememize yardım eder. İlk önce bir ben olduğumuz farkındalığı ile karşı karşıya kalırız. Bu adımdan sonra ise benliğimizi bulmanın ona iyi gelen ve gelmeyen durumların içinde adeta bir sınava tabii tutuluruz. Bu sınavdan iyi kötü geçerek yaşam yolunda ilerlemeye ve gelişmeye devam ederiz.

Benliğimizin farkına vardıktan sonra büyük bir gerçekle karşılaşarak şu soruyu sormak zorunda kalırız; Ben kimim? Kendi algıladığım kişi mi, başkalarının algıladığı kişi mi? Eğer kendi algıladığım kişi isem kendimi nasıl algılıyor olabilirim? Yok başkalırının algıladığı kişi isem başkaları beni nasıl algılıyor? Peki başkaları tarafından yanlış algılanıyor isem o zaman  benliğimin doğru tanımı nasıl olacak?

Bütün bu soruları neredeyse kendisine sormayanımız yoktur herhalde. Bu farkındalık için gayet güzel bir adım. Öncelikle şunu belirtelim ki; bu soruların kesin bir cevabı olmayabilir. Kişi hayat boyu bu sorulara cevap arayabilir. Yaşamını bu soruların cevaplarını bulabilmek için de yasayabilir. Herkes kendi cevabını yaşamın içerisinde yaşam ile beraber bulur. Çünkü yaşamımıza karşı ilerleyemeyiz, yaşamla beraber uyum içerisindeysek ilerleyebiliriz. Peki, ben kimim? Ben ve biz arasında nasıl bir denge var?

Bunun için öncelikle ben kavramı üzerinde duralım.

İnsan olarak, sosyal bir varlık olarak, benliğimiz ve bireysel varlığımız ile toplumda yer edinmeye çalışırız. Toplumu bu şekilde algılar ve toplum tarafından yine bu şekilde algılanırız. Ben kimdir? sorusunun cevabı bizim varoluşumuzu anlamak için açılan bir kapıdır. Her şeyin cevabı varoluşumuzda gizlidir adeta. O yüzden varoluşumuzu anlamak benliğimizi tanımamız üzerinde oldukça güçlü bir etkiye sahiptir. Ben kimdir? sorusundan sonra yeni bir soru karşımıza çıkar. Neden varım? Bu dünyada ki amacım nedir? Bütün bu sorular tamamen benliğimizi tanımak ile doğrudan bağlantılıdır. Bu sorulara hemen bir cevap vermek zorunda değiliz. Belki de cevabı bulamamış da olabiliriz. Bulmuş veya  anlamamış da olabiliriz. Ama tek bir gerçek var ki, cevap yaşayışımızda ve  bugünün içinde saklıdır. Nasıl yaşıyoruz? Doğruyu ve yanlışı nasıl tanımlıyoruz? Önce çevrenin sonra dünyanın gidişatı bana ne kadar uygun? Bana ne hissettiriyor? Ben nereye varmak istiyorum? Ben ne istiyorum? Gördüğünüz gibi bir sorudan onlarca soru daha çıkabiliyor. Anlamanın yolu soru sormaktan geçiyor. Cevapları ise yaşamdan alıyoruz. Bazen düşündüğünüz gibi olmuyor. Bazen bakış açımız değişiyor. Tabi sorular değişince cevaplar da  değişiyor. Yaşam bir süreç. Ne bir tek soru ne de bir tek cevap ile yetinemeyiz. Bize iyi gelen ne varsa, kendimizi nereye ait ve tamamlanmış hissediyorsak benliğimizde orada çiçeklenmeye ve huzuru bulmaya başlıyor. O halde ben kendini arayandır. Ben kendini bulandır diyebiliriz. 

Biz kavramına bakalım.

Beni tanımlamak bu kadar zor iken bizi tanımlamanın kolay olmasını bekleyemeyiz değil mi? Ama mutlaka bizi anlamanın yolu beni anlamaktan geçer. Evet, beni ve bizi hemen tanımlayamasak da anlayabilmemiz mümkün. Belki de benin kim olduğunu biz ışığında bulabiliriz. Bu da mümkün. Birey kendi varoluşunu bir topluluk içerinde bulmaya ve anlamaya çalışır. Kendine benzer ve kendine iyi gelen insanlarla etkileşim kurar. Peki kimi neye göre sever veya sevmez? Burada da bir benlik sorgulamasına tabi tutuluruz. Demek ki ben ve diğerleri ile aramızda bir ilişki var. Bana iyi gelen var,  kötü gelen var. Bu noktada tanımlayamadığımız benliğimizden bir takım işaretler alırız. Çünkü biz bilmesek de benliğimiz bizi bilir. Dış dünyada hayatta kalmamıza yardımcı olur. Söz konusu işaretler bize duygularımız ve mantığımız ile gelir ve davranışlarımız da bu iki kavram ışığında şekillenmeye başlar.

Ben ve biz arasında neler oluyor?

Bu iki kavram arasında nasıl bir denge var? Biz diğeri iken ben benden başkası olamaz diye cevap vermiş olabilirsiniz. Peki ya ben başkalaşmışsam. Kendi benliğimi unutup tamamen başkası olmak için çaba harcıyorsam. Sonuçta böyle insanlar da toplum içerisinde yaşıyorlar. Bu tamamen ait olma ve yer edinme isteği ile ilgili olabilir. Kulağa kötü gelse de insan ait olmaya ve yer edinmeye muhtaç bir canlıdır. Bunun yanında  insan kendisi olmaya da muhtaç bir canlıdır. Durum böyle iken ikisi arasında bir denge kurmak zorlaşabiliyor. O halde kendimiz olarak yer edinmekten başka çaremiz yok. Diğerlerinin de kendisi olmaya izin vermemiz gerekiyor. İnsan denen sosyal varlığın değişken olduğunu ve her bireyin kendine özgü bir karakteri olduğunu kabul etmemiz gerekiyor. Elbette ki kendimizden ödün vermeden yapmalıyız bunu. Bu şekilde denge kurmamız da mümkün olabilir. Diğer yandan birey toplum içerisinde değişir. Benliği toplumla uyumlu hale gelir. Etkileşim kurduğu insanlar ve olaylar onu dönüştürür. Bu dönüşüm kendimize yeni yollar çizmemizde bize yardımcı olur. Kurduğumuz bağlantılar ile benliğimize ulaşırız. Bazen duygularımız bazen de mantığımız bu bağlantıları güçlendirerek geliştirir. Nihayetinde ben ve biz anlamlı bir hale gelir.

Tüm bunlardan yola çıkarak kendini bulmanın ve bizi anlamanın toplum için ne kadar önemli olduğunun farkına varıyoruz. Ben ve biz, bu iki kavram toplumun gelişimi için büyük öneme sahip. Çünkü toplum bu iki kavramdan oluşuyor. Dengeyi kurmak ikisini anlamaktan ve kabul etmekten geçiyor. Kendi benliğini bulan birey kendisi olabilmeyi başarıyor. Böylelikle biz kavramına karşı olan bakış açısı da bu doğrultuda şekilleniyor. 

Peki siz kendinizi nasıl tanımlıyorsunuz? Sizin için biz ne ifade ediyor?

Eğer bu yazıyı beğendiyseniz bu yazıyı da okumak isteyebilirsiniz. 😊